Kamu Kurumlarında 30 Bin TL Zam Kimleri Kapsıyor?
Kamuoyuna yansıyan uygulamalara göre, 30.000 TL’ye varan ek zam ya da ilave ödeme imkânı esas olarak yönetim ve kariyer kadrolarına yönelmiş durumda.
Bu kapsamda öne çıkan başlıca pozisyonlar şunlar:
- Genel müdür, genel müdür yardımcısı, daire başkanı gibi üst düzey yöneticiler
- Strateji, denetim, teftiş ve uzmanlık kadrolarında görevli kariyer personeli
- Merkez teşkilatında yer alan belirli unvanlar ve özel statülü görevliler
Buna karşın:
- Hemşireler
- Diğer klinik ve destek sağlık personeli
- Sahada birebir hasta hizmeti sunan riskli birimlerde çalışanlar
bu iyileştirmenin dışında bırakılıyor. Böylece aynı kurum çatısı altında, “yöneticilere 30 bin TL ek zam, hemşireye sıfır iyileştirme” algısı güçleniyor.
Hemşire Maaşları Neden Geride Bırakılıyor?
Hemşireler açısından sorun, yalnızca bir kalem zamma dâhil edilmemekle sınırlı değil; yıllardır biriken gelir adaletsizliğinin yeni bir kararla daha derinleşmesi.
Hemşirelerin sıkça dile getirdiği başlıca noktalar şöyle:
- Yüksek enflasyon ve yaşam maliyetleri karşısında hemşire maaşları reel olarak ciddi biçimde eridi.
- Nöbet, vardiya, gece ve bayram mesaileri; hem fiziksel hem de psikolojik açıdan en çok hemşireleri yıpratıyor.
- Klinik sorumluluğu, hasta ve hasta yakını ile birebir temas gibi ağır görevler, mevcut ücretlere yeterince yansımıyor.
- Yönetim ve kariyer kadrolarına tek kalemde verilen 30.000 TL’lik artış, sahada çalışan hemşire için “görünmez emek” hissini derinleştiriyor.
Bu nedenle hemşireler, “Zam kararının satır aralarında hemşire emeğinin yok sayıldığını” ifade ediyor.
“Sağlık Hizmeti Ekip İşi” Söylemi Ücret Politikasına Yansımıyor
Resmî söylemde sağlık hizmeti yıllardır “ekip işi” olarak tanımlanıyor. Ancak maaş ve yan ödeme politikasına bakıldığında, bu ekip anlayışının pratiğe yeterince yansımadığı görülüyor.
Sağlık ekibinin gerçek yapısı:
- Hekimler, hemşireler, ebeler, sağlık memurları
- Anestezi, ameliyathane, laboratuvar, radyoloji ve diğer tekniker/teknisyenler
- Temizlik, güvenlik, sekreterya ve lojistik hizmetlerinde görevli personel
Buna karşın ücret tablosu:
- Yöneticiler ve belirli kariyer kadrolarına yüksek tutarlı ek zam
- Sahada, riskli ve yoğun birimlerde çalışan hemşire ve diğer sağlık personeline sınırlı veya hiç iyileştirme değil
Bu çelişki;
- Ekip ruhunu zedeliyor,
- “Krizde sahaya, normalde geri plana” algısını güçlendiriyor,
- Kurum içi adalet duygusunu sarsıyor.
Maaş Adaletsizliği Sağlık Sistemini Nasıl Etkiliyor?
Kamu kurumlarında yöneticiler lehine, sahadaki sağlık çalışanları aleyhine derinleşen gelir farkının kısa ve orta vadede bir dizi olumsuz sonucu bulunuyor:
Çalışma Barışının Bozulması
Aynı kurumda, aynı sisteme hizmet eden personel arasında uçurum niteliğinde ücret farkları, kurum içi gerginlikleri artırıyor, birlikte çalışma kültürünü zedeliyor.
Motivasyon ve Aidiyet Kaybı
Hemşireler, “emeği sırtlayan ama karşılığını alamayan kesim” konumuna itildiklerini düşünüyor. Bu durum mesleki aidiyeti ve kuruma bağlılığı zayıflatıyor.
Tükenmişlik ve Meslekten Uzaklaşma Eğilimi
Zaten yoğun iş yükü altında çalışan hemşireler, ekonomik tatminsizlikle birleşen değersizlik hissi nedeniyle tükenmişlik sendromuna daha açık hâle geliyor; kamu kurumundan ayrılma ya da farklı ülkelere yönelme eğilimi güçleniyor.
Hizmet Kalitesi Üzerindeki Dolaylı Etkiler
Motivasyonu düşen, sürekli iş yükü ve geçim kaygısı altında çalışan bir hemşirenin, ideal bakım ve hizmet kalitesini sürdürebilmesi zorlaşıyor. Bu da nihayetinde hasta memnuniyeti ve sağlık çıktıları üzerinde olumsuz yansımalar yaratabiliyor.
Hemşireler Ne İstiyor? “Eşitlik Değil, Adalet”
Hemşireler ve sağlık meslek örgütleri, yöneticilere hiç zam yapılmamasını savunmuyor; talep edilen, zam politikasının sahadaki emekle uyumlu ve adil bir zemine oturması.
Öne çıkan talepler şu başlıklar altında toplanıyor:
- 30.000 TL’ye varan ek zamma paralel olarak hemşire maaşlarında anlamlı ve kalıcı iyileştirme yapılması
- Riskli birimlerde (acil, yoğun bakım, onkoloji, ameliyathane vb.) çalışan hemşireler için ilave tazminat ve ek ödeme modellerinin güçlendirilmesi
- Nöbet, vardiya ve bayram mesailerinin, emeği gerçekçi biçimde karşılayan bir katsayı üzerinden ücretlendirilmesi
- Yalnızca unvana değil, sorumluluk alanı ve risk düzeyine göre kademeli ve şeffaf bir ücret skalası oluşturulması
Hemşireler, “eşitlik” kadar “adalet” vurgusunu da öne çıkarıyor; “Herkes aynı ücreti alsın” değil, “Herkes emeği, riski ve sorumluluğu ölçüsünde adil ücret alsın” diyor.
Sadece Makam Odasının Değil, Servis Koridorunun Sesi de Duyulmalı
Kamu kurumlarında yöneticilere ve kariyer personeline sağlanan 30.000 TL’lik ek zam, teknik olarak bir ücret düzenlemesi gibi görünse de, içerdiği mesaj açısından çok daha büyük bir tartışmanın kapısını aralıyor:
- Emeğin hangi kısmı gerçekten görünür kabul ediliyor?
- Sağlık sisteminin omurgası olan hemşireler, ücret politikalarında neden hâlâ arka planda bırakılıyor?
Hemşireler, yıllardır “fedakâr sağlık çalışanı”, “sağlık ordusunun omurgası” gibi sıfatlarla anıldıklarını; ancak bu söylemlerin maaş bordrolarına yansımadığını hatırlatıyor.
Bugün gelinen noktada mesaj net:
- Alkış ve teşekkür, ekonomik gerçekler karşısında tek başına yeterli değil.
- Güçlü bir sağlık sistemi için, yalnızca karar odalarının değil, servis koridorlarının, yoğun bakım ünitelerinin ve hemşire odalarının sesini de duyan bir maaş politikası gerekiyor.