Sağlık kuruluşlarında vatandaşların haklarını koruyan Hasta Hakları Birimleri'nin (HHB), Türkiye'deki kamu idaresi içinde tekil bir yapıya sahip olması, hukuki tartışmaları beraberinde getirdi. Uzmanlar, bu birimlerin diğer devlet kurumlarında benzerinin bulunmamasını Anayasal eşitlik ilkesi açısından sorguluyor.
Hasta Hakları Birimi: Kamu Kurumları Arasındaki Tekil Yapı
Türkiye'de hastaneler dışında, Emniyet, Adliye, Defterdarlık gibi kurumların hiçbirinde yalnızca vatandaşın haklarını korumaya odaklanmış, kurumsal bir "Hak Arama Birimi" bulunmuyor. Bu durum, HHB'nin yapısını istisnai kılıyor.
- Benzersiz Yapı: Hasta Hakları Birimi, sadece Sağlık Bakanlığı'na bağlı kurumlarda faaliyet gösterir.
- Benzeri Yok: Diğer kritik kamu hizmeti veren birimlerde (polis, yargı, maliye) bu kadar spesifik bir iç denetim ve hak arama mekanizması merkezi olarak bulunmamaktadır.
- Hukuki Çelişki: Birimin bu tekil konumu, Anayasa'nın güvence altına aldığı kamu hizmetlerinde eşitlik ilkesine aykırılık potansiyeli taşımaktadır.
Eşitlik İlkesi ve Devlet Memurları Kanunu Tartışması
Hukukçular ve idare uzmanları, bir kamu kurumunda vatandaşın haklarını koruma mekanizması kurulacaksa, bu mekanizmanın tüm kamu yapısına yayılması gerektiğini belirtiyor. Aksi takdirde, belirli bir sektörde çalışan devlet memurlarının farklı bir denetim mekanizmasına tabi tutulması söz konusu oluyor.
- Anayasal Zorunluluk: Eşitlik ilkesine göre, vatandaşın hak arama kolaylığı, aldığı hizmetin türüne göre farklılık göstermemelidir.
- Sektörel Ayrımcılık Endişesi: Mevcut durumda, hastane personelinin denetim mekanizması, adliye veya emniyet personelinden idari olarak ayrışmaktadır.
- Gündemdeki Soru: Bu uygulamanın, Devlet Memurları Kanunu ve ilgili mevzuatlar bağlamında ne kadar sürdürülebilir olduğu tartışılmaktadır.
Çözüm Önerileri: Ya Yaygınlaştırma Ya da Yeniden Yapılanma
Uzmanlara göre, bu idari çelişkinin çözümü için iki temel yol bulunmaktadır. Bu yollar, hem hak arama standardını yükseltmeyi hem de idari yapıyı eşitlemeyi hedeflemektedir:
Kamu Kurumlarına Yaygınlaştırma:
- Tüm kritik kamu kurumlarında (Emniyet, Adliye, Milli Eğitim vb.) "Vatandaş Hakları Birimi" benzeri yapıların kurulması.
- Böylece, hak arama standardının tüm devlet hizmetlerine eşit olarak yayılması sağlanır.
Mevcut Birimin İşleyişini Gözden Geçirme:
- Hasta Hakları Birimi'nin görev ve yetkilerinin, daha genel ve merkezi idari denetim mekanizmalarına entegre edilmesi.
- Birimlerin mevcut bağımsız yapısının idari hiyerarşiye daha uygun bir formata dönüştürülmesi.
Sonuç: Kamu hizmeti eşitliği ve idari yapılanma açısından kritik önem taşıyan bu tartışma, yetkililerin Hasta Hakları Birimleri'nin gelecekteki rolünü ve diğer kurumlarda benzer yapıların kurulup kurulmayacağını değerlendirmesini gerektirmektedir.
Sosyal Medya Paylaşımı
Hemşire.Com Haber Merkezi