Hastaneler sağlıkla özdeş yerlerdir. İnsanların tedavi gördüğü, şifa aradığı, hijyen ve disiplinin esas olduğu alanlar... Ancak son yıllarda Türkiye’nin dört bir yanındaki hastanelerde yaşanan “gizli sigara krizi”, bu kutsal işlevi gölgede bırakacak boyutlara ulaşmış durumda.
Yangın merdivenleri, acil çıkış kapıları, arka depo alanları… Sigara yasağının delinip delik deşik edildiği alanlar bunlar. Üstelik çoğu zaman bu yasağın çiğnendiği yerler sadece ziyaretçiler ya da refakatçilerle sınırlı değil — doktor, hemşire ve diğer sağlık personelleri de bu kısır döngünün birer parçası.
Kurallar Var, Uygulama Yok: Sahada Başka Bir Gerçeklik Var
Türkiye'de sağlık tesislerinde kapalı alanlarda sigara içmek yasaktır. Bu yasa, 4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun ile güvence altına alınmış durumda. Ancak teoride sıkı olan bu düzenleme, pratikte delik deşik.
Gerçekler sahada başka türlü işliyor:
- Sigara içen sağlık çalışanlarının büyük bölümü, çalışma koşulları nedeniyle hastane dışına çıkamıyor.
- Özellikle 24 saatlik nöbet tutan hemşireler ve acil servis çalışanları için hastane dışına çıkmak çoğu zaman imkânsız.
- Bahçede sigara içmenin bile yasak olduğu kurumlarda, insanlar yangın merdivenlerine sığınıyor.
Yangın Merdivenleri: Kaçak İçim Üssü
Yangın merdivenleri, birer “gizli içim alanı”na dönüşmüş durumda. Bu alanlarda yoğun şekilde tütün tüketiliyor. Zeminlerde izmaritler, duvarlarda sigara dumanı lekeleri, kapı arkasında çakmak sesleri...
Hastane yönetimleri ise genellikle bu duruma bilerek göz yumuyor. Çünkü hem iş gücü kaybı istemiyorlar hem de personele yönelik açık yaptırımlar getirmeyi riskli buluyorlar. Sonuç olarak, herkesin bildiği ama konuşmadığı bir yasa ihlali haline gelmiş durumda.
Personel Anketi: Durumun Ciddiyetini Sağlıkçılar Bile Kabul Ediyor
Instagram’da yapılan ve 29 bin sağlık çalışanının katıldığı 24 saatlik ankette şu sonuçlara ulaşıldı:
- %75: “Hastane içinde, özellikle merdiven boşluklarında sigara içilmesi kesinlikle uygun değil.”
- %25: “Mevcut koşullarda başka çaremiz yok, içmek zorundayız.”
Bu %25’lik kesimin önemli bir kısmı sigaraya bağımlı olduğunu kabul ediyor ve “sistem bana başka seçenek sunmuyor” diyor.
Bu tablo, sadece kişisel tercihler değil, kurumsal başarısızlıklar nedeniyle yaşanan bir sistem krizini işaret ediyor.
Yorumlardan Satır Başları: “İçmiyoruz, Tıkılıyoruz”
Ankete gelen yüzlerce yorumdan bazıları durumu özetler nitelikte:
- 🗣️ “24 saat hastanedeyim. 2 dakikalığına bile dışarı çıkmak yasak. İçmeyeceksem ne yapacağım?”
- 🗣️ “Bahçede bile içmemiz yasak. O zaman çözüm ne? Gizlice merdivene kaçmak.”
- 🗣️ “Sigara yasak ama dinlenme odası, açık hava alanı, sosyal alan yok. Her şey yasak ama hiçbir şey çözülmüyor.”
- 🗣️ “Sigara sağlığa zararlı, doğru. Ama bu stresi ve kapalı devre sistemi nasıl yöneteceğiz?”
Bu yorumlar, meselenin bir “alışkanlık” değil, mesleki ve sosyal bir izolasyon problemi olduğunu gösteriyor.
Tütün Karşıtlığı mı, Çalışan Gerçekliği mi?
Sağlık Bakanlığı, tütün karşıtlığını yıllardır kamu kampanyalarıyla destekliyor. Ancak “sıfır tolerans” yaklaşımı, pratikte çalışanların çaresizliğini artırıyor.
Bazı hastanelerde:
- Bahçede sigara içmek yasak,
- Hastane dışına çıkmak yasak,
- Nöbet boyunca mola vermek yasak.
Bu durumda, tütün kullanıcısı sağlık personeli adeta bir ‘nikotin kıskacına’ alınmış oluyor. Bu insanlar, hem çalışıyor hem kuralları çiğniyor hem de utanıyor. Bu çelişki de kurumsal ikiyüzlülüğün bir yansıması haline geliyor.
Yangın Merdiveninde Sigara: Sadece Sağlık Değil, Güvenlik Riski de Var
Yangın merdivenlerinin sigara içme alanı olarak kullanılması, sağlık açısından sorunlu olduğu kadar güvenlik riski de doğuruyor:
- 🔥 Tütün dumanı yangın dedektörlerini etkileyebilir,
- 🔥 Atılan izmaritler yangına yol açabilir,
- 🔥 Alanlar genellikle dar ve havalandırmasız olduğundan solunum riski artar,
- 🔥 Sigara kokusu hastane koridorlarına yayılır ve hasta güvenliğini tehdit eder.
Bir başka ifadeyle, kuralsızlık hem kişisel hem kitlesel tehlike yaratıyor.
Çözüm Var mı? Evet. Ama Gerçekçi Olmak Gerek
Sigara içilmesini teşvik etmek değil, var olan problemi gizlemek yerine yönetmek gerekiyor. Uzmanlara ve sağlık çalışanlarına göre çözüm önerileri şöyle:
✅ Açık, Denetimli Sigara Alanları
- Hastane bahçesinde, hastaların geçmediği bir noktada
- Duman tahliye sistemi olan
- Güvenlik kameralarıyla izlenen
- Hijyen ve yangın yönetmeliğine uygun alanlar
✅ Sigara Bırakma Destek Programları
- Psikolojik destek
- Nikotin replasman tedavileri
- Gönüllü katılım odaklı sigarayı bırakma seminerleri
✅ Personel Mola Haklarının Tanınması
- Uzun nöbetlerde molaların yasal hale getirilmesi
- Dinlenme odalarının insani standartlara kavuşturulması
- İdarenin baskı kurmak yerine destek sunması
Sonuç: Yasaklarla Değil, Anlayışla Yönetilmeli
Sigara içmek sağlığa zararlıdır — bunu en iyi sağlık çalışanları bilir. Ancak çözüm, onların taleplerini görmezden gelerek değil, çalışma koşullarını anlayarak bulunabilir.
Yangın merdivenleri, hastanelerin utanç noktası değilse nedir?
Bu görüntüler değişmeden “sağlıkta dönüşüm” söylemleri sadece sloganda kalır.
🩺 Bu bir sağlık alarmıdır. Artık görmezden gelinemez.
📢 hemsire.com, gerçeklerin sesi olmaya devam edecek.