Devlet memurluğu bir zamanlar Türkiye’de istikrarın, güvenli gelirin ve sosyal itibarın simgesiydi. Ancak bugün, genç kuşaklar için bu yol giderek anlamsızlaşıyor. Zorlu sınavlara rağmen kadro bulamayan, torpil iddialarıyla umudu tükenen milyonlarca genç, kamuya sırtını dönüyor. Kimi kafe açıyor, kimi yurt dışına gitmeye hazırlanıyor. Sessiz ama derin bir kırılma yaşanıyor.
Bir Zamanlar En Güvenli Liman: Devlet Memurluğu
Türkiye’de uzun yıllar boyunca kamu hizmetinde çalışmak, özellikle alt ve orta gelirli aileler için güvenli bir yaşamın anahtarı olarak görülürdü. Sabit maaş, emeklilik güvencesi, düşük işten çıkarılma riski ve toplumsal saygınlık gibi faktörler, devlet memurluğunu cazip kılıyordu. Ancak bu algı, özellikle son 10 yılda giderek değişmeye başladı.
Bugünün genç kuşağı, yani Z kuşağı ve kısmen Y kuşağı, artık memuriyet fikrine sıcak bakmıyor. Bu dönüşüm yalnızca bir tercih değişikliği değil; sosyal, ekonomik ve psikolojik dinamiklerin iç içe geçtiği karmaşık bir sürecin yansıması.
KPSS Sınavı: Umudun ve Umutsuzluğun Ortasında
Her yıl milyonlarca genç Kamu Personel Seçme Sınavı’na (KPSS) giriyor. Ancak sınavdan alınan yüksek puanlar bile artık atama için yeterli değil.
- Mülakat sistemine duyulan güvensizlik
- Kontenjanların azalması ya da hiç açılmaması
- Alan dışı atamalar ve kadro kaydırmaları
bu sistemin gençlerde yarattığı tükenmişliği artırıyor. Birçok mezun, “kaçıncı kez sınava girdiğini” hatırlamazken, bazıları umutlarını kaybederek dosyalarını rafa kaldırıyor.
Liyakate Güven Azalıyor, Adaletsizlik Algısı Büyüyor
Gençlerin memuriyetten uzaklaşmasının en temel nedenlerinden biri de liyakat ilkesine duyulan güvensizlik.
Son yıllarda mülakat sisteminde yaşanan tartışmalar, siyasi referansla yapılan atamalar, “torpil” iddiaları ve şeffaflıktan uzak işlemler, gençler arasında “çalışarak bir yere varılamaz” inancını besliyor. Bu algı yalnızca motivasyonu değil, adalet duygusunu da zedeliyor.
Bir genç şöyle özetliyor durumu:
“KPSS’den 92 aldım, ama atanamadım. Tanıdığı olan 74 puanla mülakattan geçti. Artık ne için çalışayım?”
Gidenler ve Gitmek İsteyenler: Yurt Dışı Umudu
Türkiye’de kamuya olan güvenin azalması, gençlerin alternatif yollar aramasına neden oluyor. Bunların başında ise yurt dışına gitmek geliyor.
Avrupa’da, Kanada’da, Avustralya’da ya da Körfez ülkelerinde daha iyi ücretler, daha az stres ve daha net kariyer planları sunuluyor.
“Burada hemşire, doktor olacağıma Almanya’da daha düşük statüde çalışırım” diyenler hiç de az değil. Üstelik yalnızca sağlık sektörü değil; mühendisler, yazılımcılar, öğretmenler ve sosyal bilimciler de göç yolunda.
Özel Sektör de Umut Vaat Etmiyor
Alternatif olarak özel sektöre yönelen gençler ise burada başka bir hayal kırıklığıyla karşılaşıyor:
- Düşük başlangıç maaşları
- Uzun çalışma saatleri
- Sendikasız ve güvencesiz istihdam
- Kariyer planlamasındaki belirsizlik
İş bulabilen şanslı kesim, yaşam maliyetleri nedeniyle geçinmekte zorlanıyor. İş bulamayanlar ise işsizliğin hem ekonomik hem psikolojik yükünü taşıyor.
Genç İşsizliği ve Umutsuzluk
TÜİK’e göre genç işsizlik oranı %25’lere yaklaşırken, gerçek oranların daha yüksek olduğu tahmin ediliyor. Özellikle üniversite mezunlarında işsizlik süresi 1-2 yılı bulabiliyor.
Uzun süre iş bulamayan gençlerde:
- Umutsuzluk
- Gelecek kaygısı
- Psikolojik yıpranma
- Toplumsal dışlanmışlık hissi
gibi sorunlar yaygınlaşıyor. Sosyal medya ise bu hissiyatı daha da görünür kılıyor: “Hayal kurmak bile lüks oldu” cümlesi artık binlerce genç tarafından dile getirilen ortak bir isyan.
Söz Gençlerde: Neden Memuriyeti Bıraktınız?
Yaptığımız röportajlarda gençlerin memuriyet hayallerinden neden vazgeçtiklerine dair bazı çarpıcı ifadeler öne çıkıyor:
- Zeynep (24), Sosyoloji mezunu: “KPSS’ye 3 kez girdim. Artık ders kitabı görmek istemiyorum. Gidip kafe açtım.”
- Emre (26), İnşaat Mühendisi: “Memur olamadım. Şirket kurdum. Devlet bana kapı açmadı, ben kendime pencere açtım.”
- Ayşe (23), Edebiyat mezunu: “Branşımda atama hiç açılmadı. Şimdi Almanca öğrenip Almanya’ya gitmeye hazırlanıyorum.”
Peki Ne Yapılmalı?
Gençlerin kamuya ilgisini artırmak ve yeniden umut aşılamak için bazı somut adımlar gerekiyor:
- Liyakat esaslı ve şeffaf atama süreçleri
- Mülakat sisteminin kaldırılması ya da denetlenmesi
- KPSS puanlarının tek belirleyici olması
- Branşlara adil kontenjan dağılımı
- İstihdam garantili eğitim modelleri
- Genç istihdamını teşvik edecek yapısal reformlar
Unutulmamalı ki, bir ülkenin geleceği, gençlerinin ne kadar umutlu olduğuyla ölçülür.
Sonuç: Güvensizlik ve Umutsuzluk Memuriyeti Gölgede Bıraktı
Devlet memurluğu, artık yalnızca sınavla değil; adaletle, liyakatle, güvenle yeniden inşa edilmesi gereken bir yapı. Aksi halde gençler yalnızca sınavlardan değil, bu sistemden de vazgeçmeye devam edecek.
Ve bu yalnızca gençlerin değil; Türkiye’nin geleceğinin kaybı anlamına gelecek.
Hemşire.com