Türkiye’de sağlık çalışanlarına yönelik şiddet, 2025 yılında da hız kesmeden devam ediyor. Günlük olarak yeni vakalarla gündeme gelen bu vahim tablo, artık bireysel öfke patlamalarının ötesine geçerek kurumsal güvenliği tehdit eden sistematik bir krize dönüşmüş durumda. Sağlıkta şiddet verileri artarken, Beyaz Kod uygulamaları yetersiz kalıyor; sağlık emekçileri korunamıyor, çözüm ise hâlâ gecikiyor.
Sağlıkta Şiddet
2022–2023 Verileri: Sağlıkta Şiddet Patlaması
Sağlık-Sen’in 2022 raporuna göre 249 olay bildirilirken, İMDAT Medya Analizi temelinde 2023’te bu sayı %83,5 artarak toplamya ulaşan 457 vaka olarak kaydedildi. Bu olayların çoğu hekimleri ve hemşireleri hedef aldı.
Sağlık Personelinin %84’ü Bir Kez Şiddete Maruz – Beyaz Kod Çağrı Rehberi
Ankara Tabip Odası’nın basın açıklamasına göre hekimlerin ve diğer sağlık personelinin %84’ü görev sırasında en az bir kez sözel veya fiziksel şiddete maruz kalmıştır. Ayrıca, Beyaz Kod sistemi kurulmuş olsa da, sistemin etkin kullanımı sınırlı kalıyor; hâlâ yetersiz uygulamalar yaşanıyor.
Şiddet Senaryoları: Kim, Nasıl, Ne Zaman?
Kimler Mağdur?
- Hekimler ve hemşireler, sistematik baskının birincil hedefi.
- Güvenlik personeli, temizlik elemanları, acil servis çalışanları da veri analizlerinde sıkça karşılaşılan mağdur gruplar.
Niçin Şiddet Uygulanıyor?
- Hasta ve yakınlarının yaşadığı stres, uzun beklemeler, eksik iletişim, yanlış beklentiler bu olayların temel tetikleyicileri arasında.
- Ayrıca popülist sağlık politikaları, personelin değersizleştirilmesine yol açan söylemler ve yoğun iş yükü gibi faktörler de büyük rol oynuyor.
Etki Alanı: Sağlık Çalışanlarına Yansıyan Travma
- Tükenmişlik sendromu, psikolojik stres ve iş motivasyonunun düşmesi, yalnızca bireysel değil kurumsal hizmet sürekliliğini aksatan sonuçlara yol açıyor.
- Bazı çalışanların mesleklerini bırakmayı dahi düşündüğü gözlemleniyor.
Beyaz Kod Sistemi: Amaç, Uygulama ve Eksiklikler
- Beyaz Kod, sağlık çalışanlarına yönelik fiziksel/psikolojik şiddeti hızlı müdahaleyle kayıt altına almayı hedefleyen bir protokol.
- Ancak uygulamada sorunun büyüklüğü ve cezasızlık fenomeni hâlâ çözülmemiş durumda.
- Örneğin Bursa'da bir hekim hakkında yapılan tehdit olayı sonucunda Tatbikatla hızlı müdahale sağlandı; şüpheli savcılığa sevk edildi ve tutuklandı.
Beyaz Kod Uygulama Süreci:
- Kod çağrısı (1111 veya 113)
- Güvenlik personeli müdahalesi
- Olay tutanağı hazırlanması, yasal süreç başlatma
- Hukuki süreç başlamasıyla şikayetten bağımsız ceza uygulanması
- Kamu görevlisine hakaret, kasten yaralama, tehdit vb. suçlardan hapis cezası
Hukuki Boyut:
- Sağlık personeline yönelik kasten yaralama, hakaret ve tehdit olaylarında suçlar arttırılmış ceza rejimiyle uygulanır ve katalog suç kabul edilir.
- Yargılama şikayete bağlı olmayıp, kartinal suç kapsamındadır.
17 Nisan 2025 – Meslekte Birlik Çağrısı
Her yıl 17 Nisan, Sağlıkta Şiddete Karşı Mücadele Günü olarak anılıyor.
2025’te Ankara Tabip Odası’nın düzenlediği ortak açıklamada şu kritik uyarılar yapıldı:
- “Şiddet vakaları zaten vahşete dönüştü.”
- “Son 20 yılda Beyaz Kod üzerinden en az 122 bin defa bildirim yapıldı.”
- “Sağlık politikalarının popülist, iş yükü ağır ve çalışma koşulları güvensiz” olması şiddetin arkasındaki temel nedenlerdir.
Uluslararası Perspektif ve Yerel Algı
- Dünya Sağlık Örgütü: Sağlık çalışanlarının %8–38’i yaşamları boyunca en az bir kez şiddet deneyimi yaşıyor.
- Türkiye özelinde ise sağlık çalışanlarının %84’ü bu deneyimi yaşadı. Ayrıca toplumun %36,7’si bu tür olaylara tanıklık ettiğini belirtiyor.
Hedefe Ulaşmak: Çözüm Önerileri ve Kritik Adımlar
- Yasa ve Politika Reformu:
- TTB tarafından hazırlanan “Sağlıkta Şiddet Yasa Tasarısı”nın Meclis’tе kabul edilmesi zorunlu.
- Eğitim & Farkındalık Kampanyaları:
- Şiddet risk yönetimi, krizin nasıl bertaraf edileceği konusunda sağlık personeline yönelik eğitim programları.
- Güvenlik Güçlendirmesi:
- Hastane başta olmak üzere sağlık tesislerinde güvenlik önlemleri artırılmalı.
- Toplum Bilinci:
- Medya ve eğitim sistemindeki söylemler yeniden ele alınarak, sağlık çalışanına yönelik duyarlılık oluşturulmalı.
- Veri Şeffaflığı ve Raporlama:
- Beyaz Kod ve şiddet vakalarına dair veriler düzenli kamuoyu ile paylaşılmalı.
- Yasal ve Psikolojik Destek:
- Olay sonrası mağdur çalışanlara psikolojik destek ve hukuki yardım sağlanmalı.
Sağlıkta Şiddet – Kamu Sağlığını Tehdit Ediyor
- Türkiye’de sağlık çalışanlarının insani güvenliği korunmadıkça, sunulan sağlık hizmeti de güven sağlayamaz!
- 2025 yılı itibarıyla görünen tablo, klasik “çeşitli olaylar”ın ötesinde sistematik, kronik hale gelmiş bir sorunu gösteriyor!
- Bu nedenle acil politika müdahaleleri, toplumsal farkındalık kampanyaları ve yasallaştırılmış yaptırımlar hayati önem taşıyor!
Sağlıkta Şiddet Vakaları - İllere Göre Sıralama (2025)
| Sıra | Şehir | Vaka Oranı / Tahmini (%) | Notlar |
|---|---|---|---|
| 1 | Antalya | %11,1 | En yüksek sağlıkta şiddet oranı; yaz nüfusu artışıyla acil servislerde yığılma |
| 2 | İzmir | %9,7 | Büyükşehir, kalabalık hastaneler; sık şiddet haberleri |
| 3 | Manisa | %6,2 | Bölgesel hastanelerde ciddi vakalar |
| 4 | İstanbul | %5,5 | Türkiye'nin en kalabalık ili; acil servislerde yüksek şiddet riski |
| 5 | Ankara | Tahmini yüksek | Yoğun sağlık hizmeti, büyük eğitim araştırma hastaneleri |
| 6 | Şanlıurfa | Yüksek risk (tahmini) | Acil servis yoğunluğu; hasta-hasta yakını şiddet riski |
| 7 | Gaziantep | Tarihsel yoğunluk | Dr. Ersin Arslan cinayeti sonrası hassas il |
| 8 | Diyarbakır | Tahmini yüksek | Büyük ölçekli hastaneler; personel güvenliği sıkıntılı |
| 9 | Adana | Yüksek (net veri yok) | Medyaya sık yansıyan sağlıkta şiddet haberleri |
| 10 | Konya | Orta-yüksek risk | Dr. Ekrem Karakaya cinayeti sonrası güvenlik algısı zayıf |
📌 Not: Bu tablo, haber raporları, vaka verileri ve gözlemler ışığında oluşturulmuş bir analizdir. Veriler kesin istatistiksel oranları yansıtmayabilir ancak şehir bazlı sağlık çalışanlarına yönelik şiddet yoğunluğuna dikkat çekmektedir.
HEMSİRE.COM - Haber Merkezi